پایگاه خبری تحلیلی بانک مردم: محمد یونس با این ایده ابتکاری نه تنها جایزه نوبل را از آن خود کرد بلکه نقش موثری در فقرزدایی از جامعه بنگلادش بازی کرده است.به گزارش بانک مردم به نقل از گسترش نیوز: دکتر محمد یونس آرزوی بزرگی در سر داشت: به فقرا وام بدهد؛ حتی به گداها و بی‌خانمان‌ها. بالاخره هم موفق شد و حالا به پدر «تامین اعتبار خرد» مشهور شده است. جالب اینجاست که بانک او که بانک گرامین نام دارد با سرمایه ۱۷ دلار تاسیس شد. او اکنون صاحب چند بانک و موسسه اعتباری است و کار همه آنها دادن وام به اقشار فقیر بنگلادش است. بانک‌های گرامین به‌ویژه از دادن وام به زنان فقیر استقبال می‌کنند. محمد یونس معتقد است که زنان فقیر بهتر از مردان, قدر پول را می‌دانند. محمد یونس در سال ۲۰۰۶ به پاس این ابتکار و کمکی که به توسعه کشور بنگلادش کرده بود جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد.مشکل بزرگ فقرا: نداشتن اعتبار و وثیقهمحمد یونس به‌شدت از مادربزرگش تاثیر گرفته بود. محال بود فقیری به خانه مادربزرگش برود و دست‌خالی برگردد. قحطی سال ۱۹۷۴ بنگلادش محمد را واداشت که برای فقرای کشورش، کاری کند. : قحطی سال ۱۹۷۴؛ سیل و خشک‌سالی و جنگ استقلال باعث تخریب بخش زیادی از تاسیسات زیربنایی بنگلادش و بروز فقر و گرسنگی مفرط شده بود. صدها هزار نفر جان خود را از دست دادند. در جریان بازدیدهایی که از خانوارهای روستایی داشت فهمید که یک وام کوچک می‌تواند زندگی یک انسان یا یک خانواده فقیر را تغییر دهد. بسیاری از خانواده­های روستایی از طریق ساخت مصنوعات دستی امرارمعاش می­کردند. آنها به وام نیاز داشتند تا پولی که برای خرید مواد اولیه و چهارپایه لازم بود را تهیه کنند اما بعد از کسر سود وام دریافتی عملاَ چیزی برای آنها باقی نمی­ماند. ربا اقتصاد روستایی بنگلادش را متلاشی کرده بود. دکتر به کمک دانشجویان خود تقریباَ ۵۰ قربانی این استثمار را شناسایی می­کند و از جیب خود به هرکدام ۲۷دلار پول می­دهد. زنان با این پول ناچیز توانستند سبد ببافند و به‌محض فروش آنها، پولی که قرض کرده بودند را پس بدهند.دکتر یونس سعی می­کند بانک­ها را متقاعد کند به افراد و اقشار فقیر وام بدهند اما آنها خودداری می­کنند چون این قشر, اعتبار و وثیقه­ لازم برای دریافت وام را ندارد. محمد یونس شخصاً ضامن وام­ها می­شود. او وام می­گیرد و بعد میان فقرا تقسیم می­کند و بعد از بازپرداخت، آنها را به بانک بازمی­گرداند.فقرا تو را به خاک سیاه می‌نشانند!مدیران بانک­ها به او هشدار می­دهند که فقرا آدم‌هایی فریبکار هستند و او را به خاک سیاه خواهند نشاند. نتیجه حیرت­انگیز است: فقرا همیشه وام­های خود را به‌موقع باز پس می­دهند. اما حتی این واقعیت هم طرز فکر سنتی بانک­ها را تغییر نمی­دهد. آنها نمی­توانند قبول کنند که فقرا و حتی گدایان بدون هیچ وثیقه­ای اقساط وام خود را پرداخت می­کنند.به چالش کشیدن فرضیه‌های بانکدارانمحمد یونس پس از مخالفت­ها و مانع­تراشی­های بسیار مجوز بانک گرامین را در سال ۱۹۸۳ می­گیرد. بانک با سرمایه­ای اندک آغاز به کار کرد اما به‌سرعت رشد کرد و بسیاری از پیش­فرض­های بانکداری سنتی را به چالش کشید.بانکداران و مدیران موسسات مالی و اعتباری به طعنه می­گفتند که گرامین با این روش عجیب‌وغریبش به‌زودی از بین خواهد رفت اما چنین نشد. بانک گرامین در حال حاضر ۷۸ هزار روستای بنگلادش را پوشش می­دهد.

• به ۷ میلیون نفر وام­های خرد می­دهد (بین ۲۰ تا ۳۰ سال دلار).
• ۹۷ درصد از وام­گیرندگان زن هستند.
• نرخ بازپرداخت وام­ها ۶/ ۹۸ درصد است.
• تاکنون ۶ میلیارد دلار وام پرداخت کرده است.
• ۶۴ درصد از وام‌گیرندگان بانک به بالای خط فقر رسیده­اند.

فقرا استعداد کارآفرینی دارندمتون درسی اقتصاد می­گویند فقط تعدادی کمی از افراد استعداد کارآفرینی دارند. بانکداری فقرا نشان داد که بسیاری از فقیرترین افراد می­توانند فرصت­های تجاری را شناسایی کنند و اگر فرصت یابند جسارت لازم برای تحقق ایده­های خود را دارند.از طرف دیگر موسسات مالی غالباً روی مردان تمرکز می­کنند اما گرامین این باور را تغییر داد. مدیران ارشد گرامین به تجربه دریافته­اند وام دادن به زنان فقیر یک خانواده به‌مراتب مفیدتر و مؤثرتر از وام دادن به مردان این خانواده­هاست. گرامین طیف مغفول کودکان و نوجوانان را نادیده نگرفت و برای آنها اعتبار مالی در نظر گرفت.فقرا چطور وام خود را پس می‌دهند؟احتمالاً یک سوال مهم و اساسی ذهن همه‌کسانی که درباره­ گرامین و بانکداری فقرا می­شنوند را به خود مشغول می­کند: نرخ بالای بازپرداخت وام­های گرامین عجیب به نظر می­رسد. راز این کار در چیست؟کسی که از بانک گرامین وام می‌گیرد تنها نمی‌ماند. هر نفر به یک گروه خودساخته متشکل از ۵ دوست ملحق می‌شود. وقتی یکی از ۵ نفر می‌خواهد وام بگیرد به تایید ۷ نفر دیگر نیاز دارد. هر کس مسئول وام خودش است اما گروه به‌عنوان شبکه کوچک اجتماعی عمل می‌کند. اعضای این گروه‌ها مشوق و حامی روانی یکدیگر هستند و همدیگر را در هنگام مواجه با مشکلات دنیای تجارت یاری می‌کنند. حتی این گروه‌های ۵ نفره هم تنها نیستند. ۱۲ تا ۱۰ گروه ۵ نفره در جلسات هفتگی در مرکزی کلبه مانند که توسط آنها در روستا ساخته شده گرد هم می‌آیند. بیش از ۱۳۲ هزار مرکز در سرتاسر کشور وجود دارد که هرکدام به ۵۲ تا ۲۲ عضو بانک خدمت گرامین خدمات ارائه می‌دهند. در جلسات هفتگی، بازپرداخت وام‌ها به‌وسیله یکی از کارکنان شعبه محلی بانک جمع‌آوری می‌شود، فرم‌های تقاضا برای وام‌های جدید دریافت می‌شود و درباره ایده‌های جدید تجاری نیز بحث و گفتگو می‌شود. رهبری مرکز به‌صورت دموکراتیک انتخاب می‌شود. بی‌شک دینامیک جامعه‌گرای بانک گرامین دلیل مهم موفقیت این سیستم است. فشار مثبت اجتماعی که در گروه و مرکز ایجاد می‌شود نقش زیادی در تشویق وام‌گیرندگان برای وفادار ماندن به پیمانشان دارد. وقتی از اعضای بانک گرامین پرسیده می‌شود که چرا وام‌هایشان را به‌موقع پس می‌دهند، رایج‌ترین پاسخ این است که: نمی‌خواهم اعضای گروه را از خودم ناامید کنم.حضور پررنگ گرامین در اقتصاد بنگلادشگرامین کار خود را از ارائه وام­های خرد شروع کرد اما اکنون در طیف وسیعی از فعالیت­های اقتصادی تولیدی و خدماتی حضور دارد. علاوه بر بانک گرامین، ۲۵ سازمان تخصصی هم زیر نظر این مجموعه­ فعالیت می­کنند. گرامین در حال حاضر در زمینه­ آموزش و تولید کشاورزی، صادرات پارچه­های دستباف، پرورش ماهی و احشام، خدمات مخابراتی و اینترنت، تولید انرژی‌های نو در مناطق روستایی، ارائه خدمات اینترنت و تلفن همراه، ارائه خدمات رفاهی برای اعضا و کارکنان، بورسیه تحصیلی، ارائه خدمات فناوری اطلاعات به شرکت­ها، ساخت محصولات الکترونیکی، ارائه خدمات درمانی به فقرا و ارائه غذاهای مقرون‌به‌صرفه و مغذی به فقرا فعالیت می­کند.هر یک از این مجموعه­ها، نام خاص خود را دارند و به‌طور تخصصی روی حوزه­ خود متمرکز شده­اند. درهرحال باید گفت که هر یک از این سازمان­ها طیف گسترده­ای از فعالیت­های اقتصادی تولید یا خدمات محور را انجام می­دهند.این بنیاد تاثیر زیادی در رشد و پیشرفت اقتصادی جامعه­ی بنگلادش داشته و دارد. گفته­های حاکمیت و دولت­های مختلف این کشور موید همین معناست. بررسی­های آماری بنیاد گرامین نشان می­دهد که تلاش­های چند دهه­ای این مجموعه در بسیاری از حوزه­های اقتصادی و خدماتی به بار نشسته است. دکتر محمد یونس و بنیاد او در سال ۲۰۰۶ موفق به دریافت جایزه­ی صلح نوبل گردید.فلسفه محمد نیکوکاری و دادن غذای رایگان و کمک بلاعوض را موثر نمی‌دانست و می‌خواست به‌جای دادن ماهی, ماهیگیری را به فقرا بیاموزد. در فلسفه او که «کسب‌وکار اجتماعی» نامیده می‌شود به‌جای کمک به فقرا باید آنها را توانمند کرد. با راه‌اندازی بنگاه‌های خیریه و تکیه‌بر عواطف انسان‌های خوش‌قلب نمی‌توان به مبارزه این حجم گسترده از فقر, بی‌خانمانی و مصائب اجتماعی رفت. از قلب مهربان انسان‌های نیکوکار می‌توان برای راه انداختن کسب‌وکارهای کوچک و متوسط استفاده کرد. بانک‌ها و موسسات اعتباری گرامین از سرمایه نیکوکاران برای راه‌اندازی فعالیت‌های تولیدی و خدماتی استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران می‌دانند که قرار نیست در انتظار سود زیادی باشند و باید به حفظ سرمایه اصلی خود بسنده کنند. معنای کسب‌وکار اجتماعی همین است.