پایگاه خبری تحلیلی بانک مردم: طرح حذف ۴ صفر از پول ملی در حالی پس از سالها قرار است عملیاتی شود که به گفته کارشناسان، اجرای این طرح به پول ملی اعتبار می بخشد و روان سازی انجام مبادلات پولی را در پی دارد.
به گزارش بانک مردم و به نقل از تحلیل بازار، سالهاست بحث حذف ۴ صفر از پول ملی مطرح است و این موضوع مدتهاست بدون عملیاتی شدن فقط در حد حرف باقی مانده اما طی دو سه سال اخیر اقداماتی برای زمینه سازی اجرای آن انجام شده است، به طوری که اخیرا کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اعلام کرده؛ لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی در این کمیسیون به تصویب رسیده است. با مطرح شدن دوباره این طرح خیلی ها فکر می کنند چنین اقدامی منجر به کاهش نرخ تورم می شود اما به گفته کارشناسان حذف صفرهای اضافه از پول هیچ تاثیری بر کاهش نرخ تورم ندارد و فقط تسهیل کننده نقل و انتقال پول بوده همچنین از لحاظ روانی اعتبار واحد پولی ایران را در انجام مبادلات اقتصادی و ... در جوامع بین المللی بالا می برد.
کاهش قطار صفرهای پولی اگرچه ضروری و دارای مزایایی خاصی است اما نباید از اثرگذاری مقطعی آن نیز در اقتصاد کشور غافل ماند. لازمه اجرای این برنامه آنگونه که کارشناسان می گویند؛ نیازمند ثبات اقتصادی و آمادگی گسترده برای اجرای تغییر شکل پولی است چرا که باید چاپ اسکناس و مسکوک جدید صورت گیرد و نظام حسابداری کشور و قوانین نیز در این راستا اصلاح شوند. با این وجود چنین اقدامی مجموعه پیش‌نیازهایی را می طلبد، که شاید زمانبر باشد، به هر حال اقدام عاجل برای حذف صفرهای اضافی از پول ملی بدون اصلاحات و تامین پیش نیازهای لازم ممکن است تبعاتی را در پی داشته باشد که این مسائل باید مد نظر تصمیم گیران قرار گیرد.
حذف ۴ صفر؛ طرحی که اثر قابل توجهی بر اقتصاد ندارد
اغلب کارشناسان و خبرگان اقتصادی معتقدند؛ حذف صفر از پول ملی، نه سیاست پولی مؤثری است و نه راهکاری برای کنترل تورم. بلکه تنها یک اصلاح شکلی در واحد پول ملی محسوب می‌شود که بیشتر جنبه حسابداری و تسهیل در نگارش و خوانش اعداد دارد. البته چند سالی است با کم رنگ کردن صفرهای اضافی از پول ملی روی اسکناس ها زمینه این اقدام برای اجرا و آگاهی مردم فراهم شده است. به طور مثال، اگر به اسکناس ۱۰۰ هزارریالی نگاه کنید، بخشی از آن که معادل ۱۰ هزار تومان است، چهار صفر به‌صورت کمرنگ درج و طراحی شده است. در واقع، این اقدام از مدت‌ها پیش در بانک مرکزی آغاز شده و تا حدی جنبه عملیاتی به خود گرفته، هرچند هنوز به‌طور رسمی نهایی نشده است.
این طرح در مجموع اثرات قابل توجه ای در شاخص‌های کلان اقتصادی بر جای نمی گذارد اما اثراتی چون سادگی در ثبت و ضبط ارقام پولی در معاملات و مبادلات پولی روز مرزه همچنین در سطح بالا تجارت و بازرگانی را در پی دارد. البته با توسعه بانکداری الکترونیک، نقش پول نقد در معاملات سالهاست کمتر شده است، اما همچنان پول نقد در برخی مبادلات روزمره کاربرد دارد. با این وجود حذف صفر می‌تواند زمینه‌ای برای بازگشت نسبی سکه‌ها و اسکناس‌های با ارزش پایین به چرخه اقتصاد را فراهم کند که معلوم نیست زوایای این طرح چگونه باشد.
۵ دهه است ریال به بوته فراموشی سپرده شده است
ابراهیم بهادرانی، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با «بازار» راجع به اثرات، محاسن و معایب طرح حذف ۴ صفر از پول ملی که به تازگی در کمیسیون اقتصادی مجلس تصویب شده است، اظهارداشت: اینکه ما بیائیم ارقام مندرج در واحد پول را تغییر دهیم خیلی تاثیرآنچنانی بر اقتصاد کشور ندارد و این موضوع فقط کار حسابرسی شرکت ها، نوشتن چک و سفته و ... را راحت تر می کند. بنابراین نباید این گونه پنداشت که کاهش صفرهای اضافی از پول به دلیل ارزشمند شدن پول ملی بوده که این اتفاق رخ داده است.
وی با بیان اینکه کاهش ارزش پول ملی باعث شده است که اسکناس ها با صفرهای زیاد هم ارزش چندانی نداشته باشند، افزود: مثلا اکنون در ارقام بودجه از لفظ "همت " برای ۱۰۰۰ میلیارد تومان استفاده می شود در حالی که این تغییر ارقام پولی هیچ تاثیری بر شاخص های کلان و یا رشد اقتصاد کشور ندارد بلکه به سهولت ارقام منجر شده است. از طرفی نزدیک به ۵ دهه است که بحث ریال به دلیل عدم کاربرد آن در معاملات و تبادلات روز مره مردم مطرح نمی شود و به نوعی تومان جایگزین ریال شده است بدون اینکه تومان واحد پول ملی باشد. این بدان معناست که ارزش پول ملی طی سالها کاهش یافته است که حتی از تومان برای یک میلیون و بعضا در سطح بالاتر یک میلیارد هم در محاورات روزمره مردم استفاده می شود.
متعادل شدن بودجه، جلوگیری ازاستقراض پول، هماهنگ کردن دخل و خرج دولت، ایجاد سرمایه گذاری، توجه به رونق تولید و توسعه صادرات و ... سری اقداماتی است که می تواند تورم را کاهشی کند، این رویکرد موجب خواهد شد ارزش پول ملی بالا برود، نه اینکه صفرهای اضافی بدون هیچ اثر خاصی در اقتصاد، از پولی ملی برداشته شود
به جای حذف صفرهای اضافی، تورم را کاهشی کنید که پول ملی ارزشمند شود
به گفته بهادرانی آنچیزی که تصمیم گیران و برنامه ریزان اقتصادی باید مد نظر قراردهند، تلاش برای مهار و در نهایت کاهش نرخ تورم و حرکت در مسیر رشد اقتصادی است که باعث آبرومندی ارزش پول ملی می شود، افزود: حذف صفرهای اضافی از پول ملی دردی را برای اقتصاد کشور آنطور که رشد کند، دوا نمی کند و تورم را کاهشی نخواهد کرد. این در حالی است که کاهش نرخ تورم باعث می شود که اقتصاد متعادل شود، حالا فرض بر اینکه ریال به تومان تغییر نام یافته و یا صفرهای اضافی از واحد پولی کم شده است با این وجود این اقدام همان طور که گفته شد صرفا نقل و انتقالات پول را تسهیل می کند و اتفاق خاصی با این شیوه در اقتصاد رخ نمی دهد.
وی ادامه داد: متعادل شدن بودجه، جلوگیری ازاستقراض پول، هماهنگ کردن دخل و خرج دولت، ایجاد سرمایه گذاری، توجه به رونق تولید و توسعه صادرات و ... سری اقداماتی است که می تواند تورم را کاهش و اقتصاد کشور را مترقی کند. این رویکرد موجب خواهد شد ارزش پول ملی بالا برود نه اینکه صفرهای اضافی از پولی ملی برداشته شود و برخی ها فکر کنند که پول ارزشمند شده است. به هرحال حذف صفرهای اضافی اقدامی برای سهولت کار دفاتر حسابرسی شرکت هاست، اقدامی که البته باعث می شود تا کار هزینه پول هم کاهش یابد ولی از آنجایی که اکنون ۹۸ درصد پول بصورت الکترونیکی رد و بدل می شود، بنابراین چاپ پول هم چند سالی است نسبت به دهه های گذشته هزینه بالایی ندارد.
بنا به این گزارش، برخی معتقدند که حذف صفرهای اضافی از پول ملی می‌تواند آثار روانی مثبتی در جامعه ایجاد کند، مثلاً مردم احساس کنند ارزش پول افزایش یافته است. با این حال، این دیدگاه چندان قابل اتکا نیست، زیرا مردم به‌سرعت متوجه می‌شوند که قدرت خریدشان تغییری نکرده و این اصلاح صرفاً اسمی و ظاهری است. به‌طور کلی، این اقدام تأثیری بر تورم یا رشد اقتصادی ندارد. حذف صفر، تنها یک اصلاح شکلی در واحد پول ملی محسوب می‌شود که بیشتر جنبه حسابداری و تسهیل در نگارش و خوانش اعداد دارد.
