پایگاه خبری تحلیلی بانک مردم: آغاز رسمی مکانیسم ماشه اگرچه فضای روانی بازار ارز را ملتهب کرده، اما فروش نفت ایران متوقف نشده است؛ همزمان بازارساز با تزریق ۵۰۰ میلیون دلار ارز پتروپالایشی و ایجاد نماد اسکناس دلار و یورو، برای مهار نوسان و تأمین سریع نیاز تجاری وارد عمل شده است.
به گزارش بانک مردم و به نقل از تسنیم، شب گذشته، شورای امنیت سازمان ملل صحنه یکی از جدی‌ترین رویارویی‌های دیپلماتیک در سال‌های اخیر بود؛ جایی که روسیه و چین، در قالب پیش‌نویس قطعنامه‌ای، تلاش کردند تعلیق تحریم‌های ایران ذیل قطعنامه 2231 را شش ماه دیگر تمدید کنند تا به «دیپلماسی» فرصت نفس‌گیری بدهند.
از ساعتی پیش از آغاز نشست، مواضع نمایندگان دائم این کشورها آشکارا نشان می‌داد که جدالی جدی در راه است: نماینده روسیه عملکرد غرب را «فریب» خواند و خواستار تمدید لغو تحریم‌ها شد؛ نماینده چین بازگشت ایالات متحده از برجام را عامل اصلی بحران کنونی دانست؛ و در مقابل، نماینده فرانسه مدعی شد اروپا تمام توان خود را برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها به کار بسته است.
اما نتیجه رأی‌گیری، آب پاکی را بر دست حامیان دیپلماسی ریخت: 9 رأی منفی کشورهای غربی و متحدانشان، چهار رأی موافق و دو رأی ممتنع، شکست قطعنامه را رقم زد. در لحظات پس از رأی‌گیری، اظهارات مقامات حاضر صحنه را پر کرد؛ چین با «تأسف عمیق» هشدار داد وضعیت «خطیر» است، انگلیس بازگشت تحریم‌های سازمان ملل را رسمی اعلام کرد، آمریکا هدف را «مهار خطر برنامه هسته‌ای ایران» خواند، و الجزایر و پاکستان نگران از آینده، راهکار را باز هم «دیپلماسی» دانستند.
* رمزارزی‌ها نیمه‌شب پالس گرانی دادند
این موضوع، به معنای آغاز رسمی مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها موسوم به «اسنپ‌بک» یا ماشه از ششم مهرماه است. بازار تهران همزمان با انتشار خبر، به‌سرعت واکنش نشان داد؛ نرخ ارز و حتی بازار رمزارز، به‌ویژه تتر، جهشی روانی را تجربه کردند.
ساعت 23 جمعه‌شب، در حالی که بازارهای رسمی تعطیل بود و معاملات نقدی ارز آرام بود، یک جهش ناگهانی در بزرگ‌ترین صرافی رمزارزی کشور ثبت شد: قیمت تتر در نوبیتکس به‌یک‌باره از 108 هزار به 114 هزار تومان صعود کرد؛ رقمی که به‌خلاف روند لحظات پیشین و نرخ‌های اعلامی سایر وب‌سایت‌های شاخص ارز دیجیتال بود.
بررسی خبرنگار تسنیم نشان می‌دهد این جهش، تنها چند دقیقه پس از انتشار خبر عدم تصویب‌نامه قطعنامه پیشنهادی روسیه و چین برای تعویق شش‌ماهه تحریم‌های ایران در مجمع سازمان ملل رخ داد؛ خبری که فضای روانی بازار را تحت فشار قرار داد و برای فعالان غیررسمی، بهانه‌ای برای عرضه «پالس گرانی» شد.
تحلیلگران معتقدند بازار رمزارز به‌دلیل کمترین سطح نظارت مستقیم، به محل اجرای انواع سناریوهای نوسان‌سازی، پولشویی و تحرکات غیرشفاف مالی تبدیل شده است و تغییرات ناگهانی نرخ دارایی‌های دیجیتال، عملاً به سیگنال قیمتی سایر بازارها بدل شده است.
جهش تتر در ساعت‌های پایانی جمعه، به‌معنای شکل‌گیری موج انتظارات تورمی در سایر حوزه‌ها از دلار نقدی تا کالاهای وارداتی است و پیامد آن در معاملات هفته آینده قابل ردیابی خواهد بود.
* آغاز مداخله 500 میلیون دلاری بازارساز از امروز
همزمان منابع آگاه در اتاق بازرگانی ایران خبر داده‌اند که بانک مرکزی و بازارساز امروز برنامه‌ای گسترده برای مداخله در بازار ارز آغاز می‌کنند: تزریق 500 میلیون دلار ارز پتروپالایشی از طریق تالار دوم مرکز مبادله ارز و طلا، ایجاد نماد اسکناس دلار و یورو برای تأمین سریع نیاز واردکنندگان خرد، و تسهیل ترخیص کالاهای ضروری از گمرک طی روزهای آتی.
بنابراین، بازارساز امروز، شنبه، مداخله سنگینی را برای کنترل نرخ ارز آغاز کرده: حدود 500 میلیون دلار ارز پتروپالایشی در تالار دوم مرکز مبادله تزریق می‌شود و نماد اسکناس دلار و یورو از اوایل هفته آینده در تالار اسکناس فعال خواهد شد. هدف، به گفته مقام‌های بانک مرکزی، تأمین سریع ارز تجاری خرد و تسریع ترخیص کالاهای ضروری است. البته این اقدام با الزام صادرکنندگان به عرضه ارز صادراتی در این نماد و فراهم شدن امکان خرید ارز توسط واردکنندگان همراه خواهد بود.
بانک مرکزی از هفته جاری تأمین ارز تمام ثبت سفارش‌های زیر 50 هزار دلار را عملیاتی کرده که شامل بیش از سه‌هزار تولیدکننده می‌شود. تخصیص ارز برای سفارش‌های 50 تا 100 هزار دلار نیز قرار است هفته آینده اجرا شود. همچنین، شرایط ترخیص کالاهای موجود در گمرک که نیازمند ارز هستند، به‌زودی تسهیل خواهد شد.
* صدرالدین نیاورانی: فروش نفت متوقف نمی شود/دلار زیر سایه جو روانی می‌لرزد
صدرالدین نیاورانی، نایب‌رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم با اشاره به این تحولات گفت: «ما پیش از این هم با تحریم‌های بسیار سخت آمریکا مواجه بوده‌ایم و همچنان هم هستیم. هرچند اثر روانی اسنپ‌بک را نمی‌توان نادیده گرفت، اما نباید آن را بزرگ‌نمایی کرد.»
به گفته وی، ادامه همراهی فعالان اقتصادی، حمایت دولت و رفع موانع داخلی ـ که برخی از آن‌ها از تحریم خارجی سخت‌تر است ـ می‌تواند مانع ایجاد بحران در تأمین غذا، دارو و مایحتاج عمومی شود و پایداری صادرات، به‌ویژه در بخش کشاورزی و تولید، را تضمین کند.
نیاورانی با بیان اینکه «شدیدترین تحریم‌ها علیه صنعت نفت ایران اعمال شده، اما فروش نفت متوقف نشده است» افزود: «حتی اگر فشارها افزایش یابد، رساندن صادرات نفت به صفر عملاً امکان‌پذیر نیست.» او درباره صادرات غیرنفتی نیز پیش‌بینی کرد که محصولات پتروشیمی ممکن است با چالش حمل‌ونقل و محدودیت‌های جدید روبه‌رو شوند اما مواد غذایی به دلیل معافیت‌های معمول از تحریم، آسیب جدی نخواهند دید.
وی نقش ایران در ائتلاف‌هایی مانند بریکس، شانگهای و اتحادیه اوراسیا را فرصتی برای کاهش اثر تحریم دانست، هرچند تأکید کرد نمی‌توان انتظار داشت همه کشورها در برابر فشارهای جهانی بی‌تفاوت بمانند.
نیاورانی در پایان با اشاره به نوسان بازار ارز گفت: «آنچه در روزهای اخیر رخ داده، بیشتر ناشی از جو روانی و انتظارات تورمی است تا تغییرات واقعی اقتصادی. اگر ماشه اثر ملموس و فوری داشت، باید شاهد تغییرات بسیار بزرگ‌تر می‌بودیم.»
* ماشه در میدان سیاست، مدیریت انتظارات در خط مقدم اقتصاد
به گزارش تسنیم، شکست قطعنامه در شورای امنیت، از منظر سیاسی، بخشی از روند جدید شکل‌گیری جبهه‌های متقابل در پرونده هسته‌ای ایران است؛ روندی که با خروج آمریکا از برجام آغاز شد و امروز، با فعال شدن ماشه، عملاً چرخه تحریم‌های چندجانبه را دوباره به مدار کامل بازگردانده است. اما آنچه در صحنه اقتصادی ایران رخ می‌دهد، بیش از آنکه نتیجه مستقیم این تحریم‌ها باشد، محصول برهم‌کنش روانی بازار، انتظارات تورمی، و پیچیدگی‌های داخلی اقتصاد است.
اظهارات نیاورانی، بر این نکته تأکید دارد که ظرفیت‌های صادرات نفت و غیرنفت ایران همچنان پابرجاست و حتی شدیدترین فشارهای گذشته نتوانسته این صادرات را متوقف کند.
بازارساز با ورود سریع و برنامه‌ریزی برای عرضه سنگین ارز، می‌کوشد اثر روانی ماشه را خنثی کند؛ این تلاش اگر با اصلاحات داخلی و هماهنگی بین دولت و بخش خصوصی همراه شود، می‌تواند گذر از این شوک را ممکن کند.
در نهایت، فعال شدن ماشه بیش از همه آزمونی است برای میزان تاب‌آوری اقتصاد ایران در برابر فشارهای بیرونی و توان سیاست‌گذار برای مدیریت انتظارات در بازار؛ آزمونی که نتیجه‌اش در هفته‌های پیش رو، نه فقط در تابلوی نرخ ارز، بلکه در شاخص‌های مهم تولید و صادرات نمایان خواهد شد.
